|
Christmas Truce / Kerstbestand - Zonnebeke - 25/12/2012
Uniek concert op kerstmorgen in Polygoon Wood
Op 25 december 2012 kon je in Polygoon Wood een kort en uniek concert meemaken. Jim Boyes (van het Britse a capella trio Coope, Boyes & Simpson) zong een aantal kerstnummers en een vredeslied, Marc Dejonckheere zorgde voor tekst en poëzie en Koen Raeymaekers bracht doedelzakmuziek. Het evenement startte om 08.50 uur op de parking (Lotegatstraat) en ging dan verder in het bos. Met dit concert wou “De Bestanden” de sfeer van de kerstbestanden uit Wereldoorlog I in herinnering brengen.
Kerstperiode 1914. In de smalle strook van het niemandsland ontstonden spontane verbroederingen tussen de vijandelijke troepen. De contacten verliepen hoffelijk, ongewapend, vriendelijk en soms uitgelaten. Soldaten verrasten elkaar met iets lekkers, een geschenk of een lied. In die niemandsland werden muzikale grenzen verlegd, liederen en enthousiasme werden uitgewisseld.
Het teken dat de kerstbestanden in de verwoeste frontstreek hebben gegrift, is universeel en van alle tijden. Het is dan ook geen toeval dat in de Westhoek bijna 100 jaar na datum deze hoopvolle uren opnieuw in herinnering gebracht worden.
Kerstmis 1914 in Polygoon Wood
Het 246ste Reserve Regiment van de Württembergers stond tegenover de Franse regimenten in het Polygoonbos te Zonnebeke. Op kerstavond wachtten de troepen op het dagelijks Frans artilleriebombardement. Maar het kwam niet. De geweren waren in aanslag, men wachtte op een verrassingsaanval. Maar er gebeurde niets.
Zou het kunnen dat de Fransen voor eenmaal afweken van hun dagelijks patroon en ons met rust laten op deze kerstavond. In de verte hoorden ze een Franse soldaat een kerstlied zingen. Iedereen werd stil en ze luisterden naar de stilte van de nacht en de muziek die iedereen kippenvel bezorgde. Men dacht aan vrouw en kinderen, aan thuis. Dit was één van de tientallen bestanden tussen Duitse en geallieerde troepen. Deze gebeurtenis brengen we op 25 december 2012 even in herinnering.
Enkele foto's:
Flink wat belangstelling op dit vroege uur.
Marc Dejonckheere zorgde voor tekst en poëzie en de nodige achtergrond.
Op Kerstmis 1914, vandaag 98 jaar geleden, lag het Württembergse Reserve-Infanterie-Regiment 246 aan het ‘Polygonwald’ in de richting van de Reutel. De Duitse infanteristen lagen er ingegraven tegenover Franse soldaten, soms op een afstand van slechts een 20-tal meter.
Op deze plaats hadden de Fransen de Britten midden november 1914 afgelost. Terwijl ze hun loopgraven en versterkingen uitbouwden en de wateroverlast meester probeerden te worden, heerste er een relatieve kalmte, die de Fransen tot toenaderingspogingen aanzette, evenwel zonder concrete resultaten.
De Franse soldaten hadden de merkwaardige gewoonte om iedere avond hun geweren in het wilde weg leeg te schieten, zonder ook maar enige schade aan te richten. De Duitsers noemden dit vreemde fenomeen aan het Polygoonbos de ‘Avondzegen’. Bovendien schoten de Fransen de hele nacht lang zonder enig doel massa’s lichtkogels af, waardoor het landschap in het licht baadde.
Op Kerstavond 1914, gisterenavond dus, lag het tweede bataljon van het 246ste Reserve-Infanterie-Regiment in de eerste linie aan het Polygoonbos. Het eerste bataljon lag gereed in Beselare, het derde in reserve in Dadizele. Elk van de 3 bataljons maakte zich klaar om zo goed en zo kwaad als het ging Kerstmis te vieren. De Württembergers in de loopgraaf versierden twee kerstboompjes met kaarsen die ze pas uit Duitsland ontvangen hadden en plaatsten ze bij het invallen van de duisternis omstreeks 4 uur op de borstwering van hun loopgraaf. Ze wachtten gespannen af of de Fransen hen niet zouden overladen met een nieuwe Avondzegen. Er gebeurde echter niets. Er werd geen schot gelost. Het werd onwezenlijk stil tussen de linies. De Duitsers bleven wel op hun hoede wachten met het geweer in aanslag, omdat ze een Franse aanval vreesden die hun kerststemming alsnog zou verpesten. En toen gebeurde het. In de Franse loopgraaf weerklonk plots een feestelijk gezang. Een prachtige tenorstem vertolkte een Kerstlied. De Duitsers luisterden ingespannen in de stille nacht. “Is het een fata morgana?” vroegen ze zich af. “Willen ze ons misschien in slaap wiegen? Of is het uiteindelijk dan toch de overwinning van de goddelijke liefde boven alle menselijke strijd?” Ze bleven op post, maar hun gedachten en hun hart gingen uit naar hun geliefden, vrouw en kind, ouders, broers en zussen die thuis gezellig het kerstfeest vierden rond de verlichte kerstboom.
Tussen de heilige Kerstnacht van 1914, het Feest van de Vrede en de Vreugde, en Nieuwjaar 1915 legden de strijdende partijen aan het westelijke front op tal van plaatsen de wapens neer, om ook effectief samen te komen in Niemandsland. Deze zogenaamde ‘kerstbestanden’ werden niet alleen ingegeven door de sfeer van het seizoen en het eindejaar, maar ook door de nabijheid van de vijandelijke troepen in de loopgraven, een gevoel van verbondenheid door dezelfde extreme condities, nieuwsgierigheid naar de andere kant en het besef dat er niet meteen een doorbraak zou komen. Het intreden van de vorst op Kerstavond maakte het modderige terrein bovendien tijdelijk weer begaanbaar, waardoor toenadering ook mogelijk werd. In de geest van Kerstmis lasten de soldaten zelf een adempauze in, waarvan ze gebruik maakten om hun doden te begraven, hoewel ze er geen ogenblik aan twijfelden dat ze verder zouden vechten. Het spontane staakt-het-vuren vond plaats in de 5de maand van een oorlog die 52 maanden zou duren. Naarmate de oorlog vorderde, steeds meer soldaten sneuvelden en gruwel en wreedheid zich opstapelden, ging elke vorm van menselijkheid verloren. Het Kerstbestand van 1914 kwam steeds verder af te liggen. Het leek steeds ongeloofwaardiger dat vijanden elkaar de hand hadden geschud en cadeautjes uitgewisseld hadden in Niemandsland. Van zij die er écht bij waren, bleef elk detail evenwel in hun geheugen gegrift. De ster was heel even stil blijven staan en had het licht van de vrede in hun harten laten schijnen.
I. POLYGONWALD, 24 december 1914
De kranke stammen van dit woud
schoren de dag niet langer.
Door het gebinte van de bomen
raast tomeloos de wind.
Hier rest alleen nog kreupel hout.
Wintersterren glimmen, ver en oud.
Tot strijd bereid staan wij,
voor God en Vaderland.
De vijand wacht, van ons
gescheiden door één schot.
Wij kneedden woorden uit de modder,
zongen schroot in onze keel,
schreven met bloed op vreemde grond.
Hoor!
In deze stille nacht, op dit plechtig uur
weergalmt een vurige stem:
Minuit, Chrétiens, c’est l’heure
solennelle …
Looft nu Zijn naam
tezamen met de engelen,
buig het hoofd voor de Verlosser,
kniel neer, voor Hem.
Een wind siddert langs de kale bomen.
Op deze mestvaalt bloeien weerom rozen,
onder een stolp van suikergoed en hoop,
van bladgoud en narcose.
-----
II. Het was een Stille Nacht.
Een Heilige Nacht.
Toen waren onze woorden jonge duiven.
We hoorden nachtegalen, liefde en lente,
we waren uitverkoren.
Kanongedonder klonk als feestschalmeien.
Doodsvalleien werden weer die grazige weiden,
vol serpentines speelse prikkeldraad
en niemandsland een kogelvrije kribbe
voor het argeloze kerstekind.
Wij dronken van Zijn licht bij dageraad.
Nu bloedt Zijn doornenkroon.
Kniediep staan wij in de zwarte zomp.
In de granaattrechter van onze mond
drijven wij woordeloos rond …
(Marc Dejonckheere, 24 december 2012)
Jim Boyes zorgde voor enkele liederen.
Anno 2012 kun je in het Polygoonbos hel wat wandelingen maken.
Pagina aangemaakt door Westhoek.be / WO1.be - Greatwar.be / Dank aan Marc Dejonckheere voor de teksten.
Klik hier als je zelf een fotopagina wenst aan te maken. Op deze pagina vind je alle info hoe je dit kunt doen.
You can always send your own page with picture(s). Click here to do so
|
